Zbiór szkiców Ludwika Krzywickiego wydanych w całości po raz pierwszy w 1908 roku. Są formą manifestu, prozy społecznie zaangażowanej, świadectwem pewnej epoki o której tak pisze sam autor w przedmowie do drugiego wydania z 1928 roku:

"W ogóle rzecz była pisana wśród potężnego dreszczu społecznego. Z niego coś utkwiło w tonie książki i zrosło się tak organicznie z całością, iż niepodobna dokonać zmian jakichkolwiek. Tak samo zrosły się i liczne niedomówienia, uwarunkowane ówczesnym skrępowaniem słowa drukowanego: jak więzień w cytadeli pukaniem w ściany porozumiewał się z towarzyszami, tak samo pisarz coś powiadał publiczności czytającej między wierszami, ufny jej domyślności, a tępości cenzora. Niechaj także zostaną!"

Ludwik Krzywicki
Warszawa, 10 kwietnia 1928 roku